Transcript video:
We gaan even naar een ander onderwerp, want de Finse politica Päivi Räsänen is vrijgesproken van vervolging na haar uitspraken rondom homoseksualiteit. We hebben nu contact met Henk Jan van Schothorst van Christian Council International. Hij heeft de afgelopen periode persoonlijk contact gehad met mevrouw Räsänen. Goedenavond meneer van Schothorst.
Goedenavond heer Pasterkamp.
Fijn dat u met ons verbonden bent. Wat was de eerste reactie van mevrouw Räsänen toen zij de uitspraak hoorde?
Ja, bijzonder opgelucht en dankbaar voor deze uitspraak eigenlijk, die historisch is als het gaat over de vrijheid van godsdienst en van meningsuiting, in Finland in ieder geval. En waar het hof voor het eerst een standpunt heeft moeten innemen over de vraag of het al dan niet legaal is om de Bijbel aan te halen en daarmee in te stemmen. De rechters hebben verhoudingen tussen grondrechten en het strafrecht en de onderlinge verhouding tussen de verschillende fundamentele vrijheden moeten afwegen en dat is goed afgelopen, maar wel alarmerend. En ook, de slag is gewonnen, de strijd gaat door. 7 dagen zijn er mogelijk om beroep aan te tekenen, waarbij het bij hof van beroep en eventueel bij het Europees Hof van de Rechten van de Mens terecht kan komen.
Ja, u zegt: een historische uitspraak. Waarom is het historisch, waarom is dit zo van belang?
Nou ja, omdat die grondrechten en de onderlinge verhouding daartussen is afgewogen eigenlijk en niet alleen de Bijbel mag citeren, maar er ook in mag geloven en dat ook vrijuit mag zeggen. Dat is toch wel heel fundamenteel, niet alleen voor Finland, maar eigenlijk voor heel de wereld. We hebben het hier ook gezien in de zaak van dominee Kort.
Toch, als je de uitspraak leest dan zegt de rechter dat de uitspraken van mevrouw Räsänen wel beledigend zijn, maar dat ze daarvoor niet vervolgd wordt.
Ja, dat heeft ook te maken met de vraag of er sprake is van het zaaien van haat van je uitspraken hè. De context is dus heel belangrijk en zij uitte haar geloofsopvatting en hoewel dat beledigend zou kunnen zijn, is dat niet strafwaardig.
Ja en dus ook niet vervolgbaar in die zin, zodat ze daar straf voor kan krijgen?
Nee, nou tot in een 28 pagina’s tellende uitspraak is de rechter inderdaad, 3 rechters, tot de conclusie gekomen, die in plaats van 4, 6 weken de tijd hebben genomen om zich over deze zaak te buigen. Maar het is wel zorgelijk vind ik, dat dit naar voren is gekomen en eigenlijk zie je hier, waarom wel of niet strafbaar, er is een steeds dominanter wordende en ook best agressiever wordende soort van pseudoreligie aan het opkomen waarin de mensen zijn gevoel de maat van alle dingen worden. Zogezegd de ‘diversity&inclusion’-ideologie met zijn dogma’s, die de maatschappij eigenlijk opdeelt in allerhande identiteits- en oriëntatiegroepjes, waarin iedereen zijn eigen identiteit naar zijn gevoelsmaat kan claimen, dat is zogezegd diversiteit. En iedereen moet het inclusief aanvaarden en doe je dat niet, dan ben je volgens de klager dus strafwaardig, dan doe je ‘hate-speech’, dan discrimineer je. En Päivi Räsänen daarentegen, die zegt: “Nee, niks daarvan, Gods woord is de maatstaf, we zijn allemaal zondaren en we hebben allemaal verzoening nodig. We zijn allen gelijk voor God.” Nou, dat is het grote verschil.
Duidelijk. Laatste vraag meneer van Schothorst: Hoe denkt u dat deze zaak verder gaat? Gaat het Openbaar Ministerie in hoger beroep in Finland?
Nou, de ‘general proscecutor’ zoals ze heet, dat is toch een… ik ben bij die rechtzaak geweest en die was toch enorm fanatiek. Ik denk eerlijk gezegd dat zij in hoger beroep zal gaan. Dat zal binnen 7 dagen duidelijk worden. De reactie van mevrouw Räsänen was eigenlijk, ik sprak haar vorige week nog in Brussel, en ik zei tegen haar: “Ik kan me toch niet voorstellen dat je verliest”. En zij zei: “Nou, ik moet het nog maar eens zien, want ik had ook niet verwacht dat na twee jaar onderzoek, na tien pagina’s zuiverend politierapport, na 13 uur verhoor in totaal, dat ik toch aangeklaagd zou worden”. En dat is wel gebeurd, dus we weten niet waar het eindigt, maar ze zegt: “Word niet verschrikt!” en dat is een boodschap die we allemaal mee kunnen nemen.
Dank voor uw toelichting, Henk Jan van Schothorst
Graag gedaan.
Terug naar onze gast aan tafel, Kees van der Staaij, heeft u die zaak gevolgd?
Jazeker, ja, ook eerder mailcontact gehad met mevrouw Räsänen om haar ook te bemoedigen en steun uit te spreken voor haar vrijmoedige inzet ook in Finland.
Ja, ze baseert zich op de bijbel. Er is ook een zaak in Nederland, van dominee Kort, ook vrijgesproken deze week. Is dat opvallend, dat het in dezelfde week plaatsvindt?
Nou, het is inderdaad wel bijzonder dat het in dezelfde week plaatsvindt. De situaties waren juridisch wel verschillend, omdat mevrouw Räsänen is formeel vervolgd. Het Openbaar Ministerie heeft echt de zaak voor de rechter gebracht. In Nederland ging het erom dat juist het Openbaar Ministerie in eerste instantie zei van: “Nee, we gaan hier niet vervolgen” en dat mensen zich hebben beklaagd daarover bij de rechtbank en de rechtbank zegt: “Nee, het Openbaar Ministerie had eigenlijk gelijk dat ze hierin geen zaak zag. Dus in Nederland stopt het daarmee. In Finland, zoals Henk Jan van Schothorst al aangaf, is het wel de uitspraak van een lagere rechter en kan het wel degelijk nog een vervolg ook krijgen. Maar ik herken zonder meer de overeenkomsten in de beide zaken en ook de gevoelens van opluchting en dankbaarheid over dat bevestigd is in ieder geval dat er die ruimte is en blijft voor de klassiek christelijke opvattingen over huwelijk en seksualiteit te verwoorden, maar tegelijkertijd ook wel, zoals Henk Jan van Schothorst ook aangaf, toch ook wel de ondertoon van bezorgdheid, van, laten we wel zijn, we kunnen dankbaar zijn en dat ben ik ook absoluut met deze uitspraken, maar het is eigenlijk al ernstig dat we daarover in spanning zaten. Dat het eigenlijk toch omstreden is en de vraag is, is het op of over de grens of mag het nog wel. Dat geeft wel aan, wat vroeger eigenlijk vanzelfsprekend was wat je naar voren mocht brengen, dat dat nu al wel, nou ja, uitgedaagd wordt, maar de vraag is of dat wel mag. Dus de geestelijke strijd die daar onder en achter ligt, zie ja aan de andere kant wel manifest worden en ook voor mevrouw Räsänen en voor dominee Kort betekent dat natuurlijk best heel wat, persoonlijk ook, dat je maandenlang voorwerp van onderzoek bent.
Merkt u dat zelf ook in uw vak, in de politiek, dat als je je baseert op de Bijbel dat je dan tegenstand krijgt?
Ja, zeker ook bij deze onderwerpen, we hebben daar in het verleden in de kamer ook wel over gesproken. Bij onderwerpen als huwelijk en seksualiteit, merk je dat eigenlijk heel snel wat je daarover vindt op grond van de Bijbel, wordt gezegd: maar is dat niet beledigend, is dat niet kwetsend voor mensen die het al zo moeilijk hebben? Ik heb andersom ook weleens het gesprek gehad, dat ik zei: ja maar, wat denk je wat het betekent als Christen in je diepste identiteit als Christen, als mensen zeggen: ja, je gelooft in sprookjes en het is allemaal onzin of wat dan ook, dat ervaren wij ook wat het betekent als iets wat voor jou belangrijk is, dat andere mensen daar heel anders over denken. Maar daarvoor moeten we elkaar niet voor de rechter gaan slepen, maar meer vragen van: waarom vind jij dat belangrijk en wat zit er bij jou achter. Dus heb daar een goed gesprek met elkaar over, maar maak er geen rechtszaken van.
Is deze uitspraak ook belangrijk in Europese optiek? Dat er een uitstraling naar Europa is?
Ja, ik denk dat het laat zien, in feite zie je dat er ook door het Europees Hof van de Rechten van de Mens, waar natuurlijk ook uitleg wordt gegeven aan de verschillende grondrechten die in het Europees Verdrag voor de Rechten van de Mens staan. Daar gaat het ook over godsdienstvrijheid en over het non-discriminatieverbod, dat er wel een heersende opvatting is in verschillende landen, dat er wel de ruimte moet zijn op grond van ook godsdienst een mening te mogen vertolken die afwijkt van de meerderheid qua opvatting. Dus ik denk wel dat het een bevestiging is van een Europese lijn in de rechterlijke uitspraken.